Wing Chun (Wing Tsun Kuen, Ving Tsun Kuen) – jeden ze styli wushu, chińskiej sztuki walki. Jego szkoły występują w ponad 60 krajach, ma ponad 1,3 mln adeptów.
Style pochodne od Wing Chun: Wing Tsun (Leung Ting), Ving Tsun (Wong Shun-leung), Traditional Wing Chun (William Cheung) lub Yongchun (dialekt mandaryński). Spotyka się też inne pisownie nazwy stylu. Różnice w nazewnictwie wynikają przeważnie z różnych przekazów. Mistrz Yip Man nauczał w Hongkongu tysiące osób, tylko ok. 5 osób skończyło pod jego okiem cały system. Istnieje wiele szkół, które nie mają prawie nic wspólnego ze stylem nauczanym w Hongkongu, dlatego czystość przekazu i bezpośredni kontakt z chińskim nauczycielem są wyznacznikiem jakości szkoły.
Początki
Początki stylu i jego pochodzenie nie są dokładnie znane. Tradycja podaje, że w drugiej połowie XVII w. albo na początku XVIII w. grupa mistrzów z klasztoru Szaolin opracowywała styl, który miał być skuteczny w walce z Mandżurami i łatwy do nauki w krótkim czasie. Jednak zanim zakończono pracę, mandżurscy najeźdźcy spalili klasztor. Uratowało się jedynie pięcioro mnichów, a wśród nich mniszka Ng Mui, która dopracowała podstawy tego stylu (jak wiele innych legend o początkach stylów, także i ta mówi, że dzieło Ng Mui uzyskało swój końcowy kształt w niezwykły sposób: z inspiracji walką żurawia z lisem lub podczas snu). Mniszka przekazała swą wiedzę świeckiej uczennicy Yim Wing-chun, której mąż nadał stylowi nazwę. Tak więc, choć słowa „wing chun” po chińsku znaczą „piękna wiosna”, nazwa stylu pochodzi nie od pory roku, lecz od imienia legendarnej mistrzyni.
Do połowy XIX wieku styl Wing Chun rozwijał się wyłącznie w rodach mieszkających w południowochińskiej prowincji Guangdong, w miastach Foshan, Kanton i Hongkong. Początkowo styl był walką bez broni, później wzbogacono go o walkę parą mieczy motylkowych, a ludzie używający do kierowania łodzią długiego kija opracowali technikę walki tym narzędziem. Rozwinięto również metody treningowe, w tym specyficzne ćwiczenia na drewnianym manekinie.
Przekaz: Leung Jan – Chan Wah-shun – Yip Man
Pierwszą historyczną postacią z tego stylu był Leung Jan – lekarz i aptekarz z miasta Foshan. Jego postać wykorzystana została w dwóch najbardziej znanych filmach na temat Wing Chun: Warrios Two i Prodigal Son (reżyserem obu jest Sammo Hung). Historyczne początki stylu datują się ok. roku 1850. Najlepszymi uczniami Leung Jana byli jego synowie: Leung Bik i Leung Cheun oraz Chan Wah-shun. Po śmierci Leung Jana Chan Wah-shun został spadkobiercą stylu. Zmarł około roku 1905 na skutek wylewu krwi do mózgu. Salą gdzie treningi prowadził Chan Wah-shun była rodowa świątynia klanu Yip. Z klanu tego wywodzi się następny wielki mistrz – Yip Man. Był On ostatnim uczniem Chan Wah-shuna.
Yip Man urodził się w roku 1894 (według innych źródeł w 1898). Pochodził z jednego z najbogatszych rodów w Foshan. Był szesnastym i ostatnim uczniem Chan Wah-shuna. Po śmierci Chan Wah-shuna został uczniem Leung Bika. Leung Bik był synem Leung Jana i podobnie jak jego brat Leung Chun nie był wysokiego wzrostu. Jak podaje historia stylu, Leung Jan nie nauczył Chan Wah-shuna wszystkich technik (na przykład prawidłowej pracy nóg i niektórych technik z trzeciej formy). Aby wyrównać szanse swych synów musiał ich tych technik nauczyć, dlatego Yip Man mając dostęp do niejako obu wersji spróbował je na nowo połączyć w prawidłową technikę.
Yip Man pochodził z bogatej rodziny i w swoich początkowych latach nie musiał się zbytnio martwić o swój byt. Sytuacja zmieniła się w czasie okupacji japońskiej. Kiedy odmówił Japończykom nauczania stylu Wing Chun, musiał się przed nimi schronić. Kiedy po kapitulacji wrócił do Foshan, został oficerem policji. Pod koniec 1949 będąc policjantem Kuomintang wyemigrował do Makau, a następnie do Hongkongu, zostawiając rodzinę w Foshan (jego synowie wyemigrowali do Hongkongu znacznie później, dlatego niewiele zdążyli się od ojca nauczyć). Prawdopodobnym powodem ucieczki było to, że zabił kogoś i obawiał się zemsty komunistycznych władz Chin.
Yip Man początkowo nie przewidywał nauczania stylu Wing Chun. W roku 1952 na skutek problemów finansowych przyjął kilku uczniów po 40 latach nauki własnej. Został spadkobiercą stylu. W okresie prowadzenia szkoły nauczał jedynie kilkunastu uczniów, wyłącznie Chińczyków. Pierwszymi uczniami byli między innymi Leung Sheung, Lok Yiu, Chu Shong-tin i Wong Shun-leung. W roku 1968 wycofał się z nauczania. Założył Hong Kong Ving Tsun Athletic Association (zh. 香港詠春拳體育會). Ustalił tym samym zachodnią pisownię stylu. Zmarł 2 grudnia 1972 na raka gardła.
Wiele źródeł podaje, że jednym z najsłynniejszych uczniów Yip Mana był Bruce Lee, ale część badaczy wątpi w prawdziwość tego twierdzenia. Jak w wielu innych szkołach walki, nauczaniem młodszych adeptów zajmowali się z reguły najstarsi uczniowie mistrza, a ten jedynie od czasu do czasu udzielał dodatkowych wskazówek. Dlatego najbardziej prawdopodobne jest, że Bruce Lee uczył się od swoich starszych kolegów. Jednym z kolegów Bruce Lee w czasie nauki był między innymi mistrz William Cheung. Fragment życia Yip Mana dotyczący okupacji japońskiej został przedstawiony w filmie „Ip Man”, przy którego kręceniu pomagał syn mistrza. W drugiej części, będącej kontynuacją, przedstawiono perypetie bohatera w Hongkongu. Ostatnie kadry tego filmu nawiązują do młodego Bruce’a Lee.
Czasy współczesne. Uczniowie Yip Mana
Po śmierci Yip Mana spadkobiercami stylu Wing Chun zostało czterech jego uczniów: Leung Sheung, Lok Yiu, Tsui Sheung-tin, Wong Shun-leung. Uczniowie Yip Mana jako jedni z nielicznych zaczęli uczyć ludzi z innych kontynentów i uczynili styl jedną z najpopularniejszych odmian chińskiej sztuki walki na świecie. Znani uczniowie to: Chiu Wun, William Cheung, Wong Shun-leung, Leung Sheung, Wang Kiu, Lok Yiu, Tsui Shan-tin, Moy Yat, Bruce Lee.
Leung Ting – jego wizja stylu
Leung Ting rozpoczął trening Wing Chun w wieku 13 lat. Pierwszymi instruktorami byli bracia jego matki Cheng Fook i Cheng Pak, ćwiczący w ówczesnej szkole Yip Mana. Następnie Leung Ting wstąpił do szkoły pierwszego ucznia Yip Mana w Hongkong – Leung Sheunga. W wieku 18 lat został asystentem w klubie Cheng Fooka i Chang Paka – pomaga im w nauczaniu. W latach 60 zostaje ostatnim uczniem prywatnym Mistrza Yip Mana, poznając ostatnią, kompletną wersję systemu na lekcjach prywatnych z Yip Manem. Przekaz ten znacznie różni się od technik nauczanych przez Yip Mana w Stowarzyszeniu Pracowników Restauracji w latach 50. Odznacza się także usystematyzowanym programem nauczania, w formie lekcji oraz sekcji Chi Sao oraz programem walki opracowanym przez Mistrza Yip Mana w 1969 roku. W 1972 roku za zgodą Mistrza Yip Mana otwiera Leung Ting Gym w Hongkongu – kwaterę główną International Wing Tsun Association, największe profesjonalne stowarzyszenie kung fu na swiecie, ze szkołami w 64 krajach świata.